कर्मचारी नुकसान भरपाई कायदा-1923 ( ECA Act 1923 ) हा भारतातील एक सामाजिक सुरक्षा प्रदान करणार कायदा आहे. जो कर्मचार्‍यांना आणि त्यांच्या अवलंबून असणाऱ्याना कामाच्या दरम्यान झालेल्या दुखापती किंवा मृत्यूच्या बाबतीत भरपाई देण्याची तरतूद करण्यात आली आहे. कर्मचारी भरपाई कायदा हा एक महत्त्वाचा कायदा आहे जो कर्मचार्‍यांच्या हिताचे रक्षण करतो आणि कामाशी संबंधित दुखापती किंवा मृत्यू झाल्यास त्यांना आर्थिक सुरक्षा प्रदान करतो.

ईएसआयसी या कायद्याचे मुख्य उद्दिष्टे

1. कामाशी संबंधित दुखापती, अपंगत्व किंवा मृत्यू झाल्यास कर्मचार्‍यांना आणि त्यांच्या अवलंबितांना सामाजिक आणि आर्थिक सुरक्षा प्रदान करणे हा या कायद्याचा मुख्य उद्देश आहे.
2. निरोगी आणि सुरक्षित कामकाजाच्या वातावरणाला प्रोत्साहन देणे. आणि
3. कामगारांचे त्यांच्या मालकांकडून होणारे शोषण रोखणे हे त्याचे उद्दिष्ट आहे.

ECA Act हा कायदा कोणासाठी लागू आहे.

ECA हा कायदा सर्व कर्मचार्‍यांना लागू होते, मग ते थेट किंवा कंत्राटदाराद्वारे कामावर असले तरी, आणि रेल्वे, खाणी, कारखाने, वृक्षारोपण, बांधकाम साइट्स, ऑटो आणि विशिष्ट उत्पादन प्रक्रिया आणि धोकादायक व्यवसायात गुंतलेल्या सर्व कर्मचाऱ्यांना लागू होतो. त्यांचा पगार काहीही असो. सर्वाना अगदी पहिल्या दिवसापासून लागू होतो.

या कायद्यांतर्गत, नोकरीच्या किंवा कामाच्या दरम्यान एखाद्या कर्मचाऱ्याला दुखापत किंवा आजार झालेल्या कर्मचाऱ्याला नुकसान भरपाई देण्यास नियोक्ता जबाबदार आहे. नुकसानभरपाईची रक्कम दुखापतीचे स्वरूप, अपंगत्वाची व्याप्ती आणि कर्मचार्‍यांच्या पगारावर आधारित आहे. कामाशी संबंधित कारणांमुळे एखाद्या कर्मचाऱ्याचा मृत्यू झाल्यास, कर्मचाऱ्याच्या अवलंबितांना भरपाई मिळण्याचा अधिकार आहे..

ECA Act नुकसान भरपाई देण्यासाठी फार्म्युला आहे

हा कायदा प्रत्येक राज्यात कामगारांच्या नुकसानभरपाईच्या कमिशनरची स्थापना करून नुकसानभरपाईचे दावे ऐकून त्यावर निर्णय घेण्याची तरतूद करतो. विवादांच्या बाबतीत, प्रकरण निराकरणासाठी कामगार न्यायालय किंवा औद्योगिक न्यायाधिकरणाकडे पाठवले जाऊ शकते.

नुकसान भरपाईची रक्कम दुखापत किंवा अपंगत्वाची तीव्रता आणि कर्मचा-याच्या मासिक कमाईच्या आधारावर निर्धारित केली जाते. या कायद्यात या कायद्यांतर्गत कामगारांच्या भरपाईसाठी तसेच उद्भवणारे दावे आणि वाद यांच्या निराकरणासाठी आयुक्तांची नियुक्ती करण्याची तरतूदही या कायद्यात आहे. आयुक्तांची दावे स्वीकारणे आणि फेटाळणे असे निर्णय घेण्यासाठी ते जबाबदार आहेत.

नियोक्त्यांनी कायद्यांतर्गत त्यांचे दायित्व कव्हर करण्यासाठी परवानाधारक विमाधारकांसह विमा पॉलिसी घेणे आवश्यक आहे.

नुकसान भरपाईची गणना करण्याचे सूत्र | The formula for calculating compensation under ECA Act

कायद्यांतर्गत रोजगाराच्या दरम्यान कर्मचार्‍यांना इजा, अपंगत्व किंवा अपघात किंवा मृत्यू झाल्यास भरपाईची तरतूद करतो. या कायद्यांतर्गत नुकसान भरपाईची गणना करण्याचे सूत्र दुखापत किंवा अपंगत्वाच्या स्वरूपावर आणि व्याप्तीनुसार बदलते.

कर्मचारी भरपाई कायद्यांतर्गत भरपाईची गणना करण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या सूत्र खालीलप्रमाणे

कायमस्वरूपी एकूण अपंगत्वासाठी | For permanent total disablement

जर कर्मचारी कायमचा आणि पूर्णपणे काम करण्यास अक्षम असेल, तर देय भरपाई ही संबंधित घटकाने गुणाकार करून अपघाताच्या वेळी कर्मचाऱ्याच्या मासिक वेतनाच्या 60% सारखी एकरकमी रक्कम असते. संबंधित घटक अपघाताच्या वेळी कर्मचाऱ्याच्या वयावर अवलंबून असतो.

भरपाई = मासिक वेतनाच्या 60% x संबंधित घटक

कायमस्वरूपी आंशिक अपंगत्वासाठी | For permanent partial disablement

कर्मचाऱ्याला कायमचे आंशिक अपंगत्व आल्यास, देय भरपाई ही कायमस्वरूपी एकूण अपंगत्वासाठी देय भरपाईच्या टक्केवारीच्या रूपात मोजलेली एकरकमी रक्कम असते. देय टक्केवारी अपंगत्वाच्या स्वरूपावर आणि व्याप्तीवर अवलंबून असते.
भरपाई = कायमस्वरूपी एकूण अपंगत्वासाठी भरपाईची टक्केवारी x मासिक वेतनाच्या 60% x संबंधित घटक

तात्पुरत्या अपंगत्वासाठी | For temporary disablement

जर कर्मचाऱ्याला तात्पुरते अपंगत्व येत असेल ज्यामुळे त्याला किंवा तिला काम करण्यापासून रोखले जाते, तर देय भरपाई कर्मचाऱ्याच्या मासिक वेतनाच्या 25% च्या बरोबरीची साप्ताहिक देय आहे, कमाल 140 आठवड्यांच्या अधीन आहे.

भरपाई = 25% मासिक वेतन x अपंगत्वाच्या आठवड्यांची संख्या (जास्तीत जास्त 140 आठवड्यांपर्यंत)

हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की कर्मचारी भरपाई कायद्याअंतर्गत भरपाईची गणना करण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या सूत्राचे हे फक्त एक सामान्य विहंगावलोकन आहे. वास्तविक गणना विविध घटकांवर अवलंबून असू शकते जसे की वय, स्वरूप आणि दुखापतीचे प्रमाण, वेतन आणि इतर संबंधित घटक. केसच्या विशिष्ट परिस्थितीत नेमकी भरपाईची रक्कम निश्चित करण्यासाठी कायदेशीर तज्ञ किंवा पात्र व्यावसायिकांशी सल्लामसलत करणे नेहमीच उचित आहे.

मृत्यूसाठी भरपाईचे सूत्र खालीलप्रमाणे आहे:

देय भरपाईची रक्कम मृत कर्मचाऱ्याच्या मासिक वेतनाच्या 50% च्या बरोबरीची आहे. संबंधित घटकाने गुणाकार केला जातो, जो मृत्यूच्या वेळी कर्मचाऱ्याच्या वयानुसार निर्धारित केला जातो. देय भरपाईची किमान रक्कम INR 120,000 आहे.

दुसऱ्या शब्दांत, मृत्यूसाठी देय भरपाईची गणना मृत कर्मचाऱ्याच्या मासिक वेतनावर आणि मृत्यूच्या वेळी त्यांच्या वयानुसार निर्धारित केलेल्या संबंधित घटकाच्या आधारे केली जाते. संबंधित घटकासह मासिक वेतनाच्या 50% गुणाकार करून गणना केली जाते. मृत्यूसाठी देय नुकसान भरपाईची किमान रक्कम INR 120,000 आहे.

हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की कायद्याच्या विशिष्ट तरतुदी आणि खटल्याच्या परिस्थितीनुसार गणना बदलू शकते.