Month: April 2025
Democracy: Meaning, Types and Indian Context | लोकशाही: अर्थ, प्रकार
Democracy लोकशाही हा शब्द आजकाल आपण अनेकदा ऐकतो. अब्राहम लिंकन यांनी म्हटल्याप्रमाणे, “लोकशाही म्हणजे लोकांनी लोकांसाठी निवडलेले लोकांचे सरकार.” लोकशाही एक अशी व्यवस्था आहे, ज्यात नागरिकांना राजकीय आणि सामाजिक जीवनात समान अधिकार मिळतात. या लेखात आपण लोकशाहीची व्याख्या, तिची तत्त्वे, प्रकार आणि भारतीय लोकशाहीतील वैशिष्ट्ये ‘ओळख कायद्याची’ या पुस्तिकेतील माहितRead More
Law Formation in India | भारतात कायदा कसा बनतो?
भारतात कायदा बनवणे एक महत्त्वपूर्ण आणि गुंतागुंतीची प्रक्रिया आहे. यात अनेक संस्था, व्यक्ती आणि प्रक्रियांचा समावेश असतो. कायद्याचा मसुदा तयार करणे, त्यावर चर्चा करणे, तो मंजूर करणे आणि त्याची अंमलबजावणी करणे यांसारख्या अनेक टप्प्यांतून कायदा जातो. सामान्य नागरिकाला कायद्याच्या निर्मिती प्रक्रियेची माहिती असणे आवश्यक आहे, जेणेकरून ते लोकशाही प्रक्रियेत सक्रियपणे सहभागी होऊ शकतील. कRead More
Participatory Training and its Role in Marathi | सहभागी प्रशिक्षण व भूमिका
समाजात खरा विकास साधायचा असेल, तर केवळ भौतिक प्रगती पुरेशी नाही. व्यक्ती आणि समुदायाच्या विचारात, दृष्टिकोनात बदल हवा. यासाठी ‘प्रशिक्षण’ महत्त्वाचे साधन आहे. आजकाल प्रशिक्षणाच्या पारंपरिक पद्धती अपुऱ्या वाटतात. म्हणून, ‘सहभागी प्रशिक्षण’ ही संकल्पना महत्त्वाची आहे. हे प्रशिक्षण फक्त माहिती देत नाही, तर शिकणाऱ्यांच्या सहभागावर आणि अनुभवांवर आधारित आहे. या ब्Read More
Participatory Training In Marathi | सहभागी प्रशिक्षण
समाजाचा खरा विकास साधायचा असेल, तर लोकांचा सक्रिय सहभाग आणि सतत शिक्षण गरजेचे आहे. विकास फक्त भौतिक सुविधा देण्यापुरता मर्यादित नसतो. व्यक्ती, कुटुंब आणि समुदायाच्या विचारांमध्ये व वागणुकीत बदल घडवणे हेच खरे परिवर्तन होय. हे परिवर्तन घडवण्यासाठी प्रशिक्षण प्रभावी साधन ठरते. मात्र पारंपरिक प्रशिक्षणापेक्षा सहभागी प्रशिक्षण अधिक परिणामकारक आहे. कारण यात माहिती देण्यापेक्षा शिकणाऱ्यालRead More
Meaning of sociology: What exactly is this subject? In Marathi | समाजशास्त्राचा अर्थ: नेमके हा विषय काय आहे?
या ब्लॉगमधून शेवटी, तुम्ही खालील गोष्टी शिकाल. समाजशास्त्राच्या अभ्यासात तुमचे स्वागत आहे! तुम्हाला कधी आश्चर्य वाटले आहे का की जगभरातील लोक वेगवेगळ्या परिस्थितीत वेगवेगळ्या प्रकारे का वागतात? ते विमानतळ किंवा रेल्वे स्थानकासारख्या ठिकाणी विशिष्ट नियमांचे पालन का करतात? समाजशास्त्र आपल्याला या अदृश्य प्रभावांचे उलगडा करण्यासाठी साधने प्रदान करते. हे समाज व्यक्तींना कसे आकार देते आणRead More
Peace Of Mind In Marathi | मन शांत कसे करावे
आजच्या वेगवान आणि स्पर्धात्मक युगात प्रत्येक व्यक्तीला ताण-तणावाला सामोरे जावे लागते. यामुळे आपले मन अशांत होते. मनाला शांत ( Peace Of Mind ) कसे करावे हा प्रश्न अनेकांना सतावतो. तुम्ही एक गोष्ट पाहिली असेल, मनाला नेहमीच कशाची तरी हुरहूर लागून असते, चिंता सतावत असते. मन एका विशिष्ट गोष्टीकडे धाव घेण्याची प्रवृत्ती ठेवते. अनेक गोष्टी एकाच वेळी मनात घोळत असल्याने किंवा कशाला प्राधान्Read More
Laws and Policies related to Gender Based Violence in Maharashtra in Marathi | महाराष्ट्रातील लिंग आधारित हिंसाचाराशी संबंधित कायदे आणि धोरणे
महाराष्ट्रामध्ये ( Laws and Policies related to Gender Based Violence ) लिंग आधारित हिंसाचाराचा सामना करण्यासाठी अनेक कायदे आणि धोरणे अस्तित्वात आहेत. कौटुंबिक हिंसाचारापासून महिलांचे संरक्षण अधिनियम, 2005 (Protection of Women from Domestic Violence Act, 2005) हा कायदा २६ ऑक्टोबर २००६ पासून संपूर्ण भारतात लागू करण्यात आला आहे. या कायद्यानुसार, कौटुंबिक हिंसाचाराला बळी पडलेल्या कोणतRead More
Causes of Gender-Based Violence: Social and Cultural Perspectives लिंग आधारित हिंसाचाराची कारणे: सामाजिक आणि सांस्कृतिक परिप्रेक्ष्य
लिंग आधारित हिंसाचाराची (Causes of Gender-Based Violence ) मुळे समाजात खोलवर रुजलेली आहेत आणि ती अनेक सामाजिक आणि सांस्कृतिक घटकांमुळे वाढते. पितृसत्ताक समाज रचना आणि लिंगभेद पितृसत्ताक समाज रचनेत पुरुषांना अधिक महत्त्व दिले जाते आणि महिलांना दुय्यम स्थान मिळते. या विचारसरणीमुळे महिलांवरील अत्याचार वाढतात. अनेक ठिकाणी आजही स्त्रीला केवळ उपभोग्य वस्तू मानले जाते आणि तिचे हक्क नाकारलRead More
Gender-Based Violence in Marathi | लिंग आधारित हिंसाचार
लिंग आधारित हिंसाचार: एक परिचय लिंग आधारित हिंसाचार (Gender-Based Violence – GBV) ही एक गंभीर सामाजिक समस्या आहे, जी लिंगाधारित असमान शक्ती संबंधांवर आधारित आहे. समाजात रूढ असलेल्या लिंग norms, भूमिका अपेक्षा आणि विषम शक्ती समीकरणे यामुळे हिंसाचाराचे विविध प्रकार घडतात. यात शारीरिक, लैंगिक, मानसिक किंवा आर्थिक नुकसान किंवा स्त्रियांचे दुःख समाविष्ट आहे. हिंसाचार, जबरदस्ती, धमRead More
Input Output Outcome and Impact in Marathi
जेव्हा आपण एखाद्या प्रकल्पाबद्दल, कार्यक्रमाबद्दल किंवा अगदी आपल्या कामाबद्दल बोलतो, तेव्हा काही शब्द वारंवार ऐकू येतात: इनपुट, आउटपुट, आउटकम आणि इम्पॅक्ट ( Input, Output, Outcome and Impact ). हे शब्द ऐकायला सारखे वाटले तरी, त्यांचे अर्थ वेगळे आहेत आणि ते समजून घेणे खूप महत्त्वाचे आहे, खासकरून जेव्हा आपल्याला कामाचे नियोजन करायचे असते, त्याचे मूल्यांकन करायचे असते किंवा त्याचे यश Read More