समाजशास्त्राचा अभ्यासविषय | Subject matter of Sociology

समाजशास्त्राचा अभ्यासविषय | Subject matter of Sociology

समाजशास्त्राचा उदय १९ शतकात झाला आहे. समाजशास्त्र हा एक विषय आहे, जसे इतर विषय इतिहास, राज्यशास्त्र, अर्थशास्त्र व मानववंशशास्त्र इत्यादी. या विषयामध्ये वेगवेगळे त्यांच्या विषयाशी संबधित घटकांचा अभ्यास केला जातो. समाजशास्त्रकडे सामाजिक शास्त्रामधील एक विद्याशाखा म्हणून ही त्यांच्याकडे पहिले जाते. चला तर जाणून घेऊयात समाजशास्त्राचा अभ्यासविषय. समाजशास्त्राचा अभ्यासविषय | Subject matRead More

Collapse

राज्यसंस्था | Polity As Social Institution,

राज्यसंस्था | Polity As Social Institution,

राज्यसंस्था हि एक मुलभूत सामाजिक संस्था आहे. मानवी जीवनाच्या व समाजाच्या अस्तित्वासाठी आवश्यक असते . समाजात कायद्याद्वारे शांतता, सुव्यवस्था राखण्याचे काम हि संस्था करते. राज्यसंस्था अर्थ | Meaning of Polity राज्यसंस्था म्हणजे राजकीयदृष्ट्या संघटित असणारा समाज ( a politically organized society) होय. जसे की एखादे राष्ट्र, शहर किंवा चर्च त्याचे सरकार आणि प्रशासन होय. राज्यसंस्था अर्थRead More

Collapse

सामाजिक चळवळी | What Social movement?

सामाजिक चळवळी | What Social movement?

सामाजिक चळवळीत एखाद्या परिस्थितीत बदल घडवून आणण्यासाठी लोक एकत्र येतात. सामुहिकरित्या परिवर्तन घडवून आणण्याचा प्रयत्न करतात. लोकांचे एकत्र येणे हे हेतुपूर्वक किंवा जाणीवपूर्वक असते. विशिष्ठ बदल घडवून आणण्यासाठी एकच ध्येयाने सर्वजण प्रेरित असतात. उदा.- आपण मागील १-२ वर्षात घडलेली काही आंदोलन व चळवळी पाहूयात. संयुक्त किसान मोर्चा महाराष्ट्रातील एस.टी.कर्मचार्‍यांचे आंदोलन. सामाजिक चळRead More

Collapse

अर्थसंस्था म्हणजे काय | Economy as Social institution

अर्थसंस्था म्हणजे काय  | Economy as Social institution

मनुष्याला जगण्यासाठी काम करावे लागते. अश्या कराव्या लागणाऱ्या सर्व प्रकारच्या कामाचा समावेश हे अर्थसंस्था अथवा अर्थव्यवस्था यामध्ये होतो. समाजाला जगण्याचे साधन उपलब्ध करून देण्याचे काम मात्र अर्थसंस्था करीत असते. यामध्ये वस्तू व सेवा यांचे उत्पादन, वितरण, विनिमय व उपभोग दरम्यान अर्थार्जन उपलब्ध करून देणाऱ्या सर्व गोष्टीनाचा इत्यादींचा समावेश होतो. प्रत्येक व्यक्ती उत्पादन, वितरण, वRead More

Collapse

जागतिकीकरण | Everyone Should Know About Globalization Process

जागतिकीकरण  | Everyone Should Know About Globalization Process

जागतिकीकरण जागतिक पातळीवर विविध देशांनी व्यापार करण्याच्या उद्देशाने एकत्र येण्याची ही प्रक्रिया आहे. यामध्ये देशांच्या सीमांचा विचार न करता अनेक गोष्टी करण्यासाठी सर्व देशांनी मिळून तयार केलेली ही प्रक्रिया आहे. यामध्ये संयुक्त राष्ट्र संघटना (UN) , जागतिक बँक (WB), आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी (IMF), जागतिक व्यापार संघटना (WTO), जागतिक आरोग्य संघटना (WHO) इत्यादी आंतरराष्ट्रीय संस्था वRead More

Collapse

मुलाखतसाठी संमती फॉर्म कसे तयार कराल | How to prepare consent form for interview   

मुलाखतसाठी संमती फॉर्म कसे तयार कराल | How to prepare consent form for interview   

प्रथम आपण ( अभ्यास/  संशोधन / सर्वेक्षण  / प्रकल्प नाव लिहावे )………………………………………………………………………………….. अंतर्गत मुलाखत घेण्यासाठी व मुलाखतीचे ऑडीओ आणि व्हिडीओ रेकॉर्डिंग करण्यासाठीचा संमती फॉर्म&Read More

Collapse

FGD म्हणजे काय? | FGD in Marathi | Focus Group Discussion in Marathi.

FGD म्हणजे काय? | FGD in Marathi | Focus Group Discussion in Marathi.

फोकस ग्रुप डिस्कशन (FGD) ही एक गुणात्मक संशोधन पद्धत आणि  डेटा संकलन तंत्र आहे. यामध्ये  एकाच युनिवर्स अथवा पार्श्वभूमीतून निवडलेला एक लोकांचा गट असतो आणि प्रशिक्षित अश्या  बाह्य फॅसिलिटेटरद्वारे  किंवा मॉडरेटरद्वारे दिलेल्या विषयावर किंवा समस्येवर सखोल चर्चा घडून माहिती गोळा केली जाती. गटात चर्चा सुरु असताना फॅसिलिटेटरने  गटाच्या गतिशीलतेची निरीक्षणे, त्याRead More

Collapse

कुटुंब संस्थेची वैशिष्ट्ये व कार्ये | Important function of family

कुटुंब संस्थेची वैशिष्ट्ये व  कार्ये | Important function of family

कटुंब संस्था ही मुलभूत व वैश्विक सामाजिक संस्थ आहे. कुटुंबावाचून मानवाचे अस्तित्व शून्य म्हणावे लागेल. विवाह संस्थेद्वारे स्त्री व पुरुष यांना समाजात पती व पत्नी दर्जा मिळतो. त्यांच्यातील लैंगिक संबंधाना मान्यता मिळते मगच कुटुंबांची स्थापन केली जाते. कुटुंबांचे अस्तित्व टिकण्यासाठी कुटुंबसंस्थेला काही महत्वाची कार्ये करावे लागते. कुटुंब संस्थेची कार्ये पाहण्याच्या आधी आपण त्यांची वRead More

Collapse

सामाजिक परिवर्तन म्हणजे काय? | What is social change?

सामाजिक परिवर्तन म्हणजे काय? | What is social change?

सामाजिक परिवर्तन ही समाजशास्त्रातील संकल्पना आहे. या संकल्पनेत दोन शब्द आलेले आहे. एक सामाजिक आणि दुसरे परिवर्तन. सामाजिक शब्दाचा अर्थ ( Meaning of word Social ) -सामाजिक म्हणजे काय तर समाजाने किंवा मानवी समूहाने निर्माण केलेल्या दृश, अदृश अश्या घटकांशी संबंधित असलेल्या सर्व गोष्टींचा निर्देशन करण्यासाठी सामाजिक शब्दात सामावलेला आहे. परिवर्तन या शब्दाचा अर्थ | Meaning of word ChangRead More

Collapse

नातेसंबध व्यवस्था | Kinship as social institution

नातेसंबध व्यवस्था | Kinship as social institution

नातेसंबंध व्यवस्था किंवा आप्तसंबंध व्यवस्था हि एक महत्वाची सामाजिक संस्था आहे. ( Kinship is one of the most important organizing components of society.) कुटुंब संस्था, विवाह संस्था आणि नातेसंबंध व्यवस्था संस्था एकमेकांशी सह संबंधित व परस्पर अवलंबून असते. मानवी समाजाला या तिन्ही हि संस्था आधार प्रधान करतात. नातेसंबध तयार कसे होते. नातेसंबंध (Kinship ) व्यवस्था हि पृथ्वीवरील अगदी पूरRead More

Collapse