Category: Education
संस्कृतीचे प्रकार | types of culture| types of culture in sociology
जीवन जगण्याचा मार्ग म्हणजे संस्कृती होय. व्यक्तीकडून संस्कृतीचे अंतरीकरण होते. मागील पोस्ट मध्ये आपण संस्कृतीचे घटक- नियमने, मुल्ये, प्रतीके, चिन्हे, भाषा आणि तंत्रज्ञान पाहिले. या पोस्ट मध्ये संस्कृतीचे प्रकार (types of culture ) पाहणार आहोत. संस्कृती ही निसर्ग निर्मित नाही तर ती मानवनिर्मित आहे. यामध्ये मूर्त व अमूर्त गोष्टींचा समावेश होतो. ऑगबर्न यांनी संस्कृतीचे प्रमुख दोन प्रकRead More
संस्कृतीचे घटक | Aspects of culture | Element of culture in Sociology
मागील पोस्ट मध्ये आपण संस्कृती म्हणजे काय, त्यांच्या विविध व्याख्या आणि वैशिष्ठ्ये पाहिले. या पोस्ट मध्ये आपण संस्कृतीचे विविध घटक ( Aspects of culture) पाहणार आहोत. संस्कृतीमध्ये मानवाने निर्माण केलेल्या दृश आणि अदृश अश्या सर्व घटकांचा समावेश होतो. संस्कृतीचे घटक | Aspects of culture| components of culture 1) नियमने | Norms व्यक्तींच्या वर्तनविषयीच्या समूहाच्या अपेक्षा म्हणजे नियमRead More
संस्कृती म्हणजे काय | what is Culture | संस्कृतीची वैशिष्ठ्ये | Characteristics of Culture
संस्कृती ही एक अतिशय व्यापक संकल्पना आहे. ज्यामध्ये आपल्या सर्व जीवनपद्धतीचा समावेश होतो. उदा. वागण्याच्या पद्धती, आपले तत्वज्ञान आणि नैतिकता, आचार आणि विचार, चालीरीती आणि परंपरा, धार्मिक, राजकीय, आर्थिक आणि इतर प्रकारचे सामाजिक जीवन इत्यादी. संस्कृती आणि समाज हे नाण्याच्या दोन बाजू आहे संस्कृती ही मानववंशशास्त्रातील मुख्य संकल्पना आहे. परंतु समाजशास्त्रातील सुद्धा ही मूलभूत आहे. सRead More
विकास म्हणजे काय | what is development | development in sociology
विकासाचा अर्थ -प्रगती करणे, पुढे जाणे, वाढ, उन्नत होणे. इंग्रजीत- प्रोग्रेस, ग्रोथ, डेव्हलपमेंट असे शब्द वापरले जातात. सामान्यत: ग्रोथ किंवा वाढ ही नैसर्गिक किंवा आपोआप होणारी गोष्ट आहे. उदा. माणसाच्या वयातील वाढ, झाडाची वाढ, इत्यादी. त्यासाठी प्रयत्न करण्याची खास आवश्यकता नसते. याउलट ‘विकास’ (development) ही नियोजित वाढ असते. एका विशिष्ट, विहित उद्दिष्टाकडे ठरवून केलेली वाटचाल असतRead More
समाजशास्त्राचे जनक | father of sociology | who is the father of sociology
आपल्या सगळ्यांना माहिती आहे की, समाजशास्त्रला इंग्रजी मध्ये Sociology असे म्हणतात. Sociology हा शब्द Socious+Logos या संकरीत दोन शब्दांपासून तयार झाला आहे. म्हणजेच Sociology= Socius ( Latin )+ logos (Greek ) लॅटिन भाषेतील ‘ Socius ‘ म्हणजे सहचर ( Companion ) ग्रीक भाषेतील logos ‘ म्हणजे शास्त्र किंवा उच्च पातळीवरील अभ्यास. या पोस्ट मध्ये समाजशास्त्राचे जनक ( father of sociology ) कRead More
सामाजिक संजाल | सामाजिक जाळे | Social Network | what is social network in sociology
सामाजिक संजाल (Network) ही समाजशास्त्रातील संकल्पना आहे. संजाल /नेटवर्क म्हणजे सामाजिक संपर्काचे जाळे होय. नेटवर्क मध्ये समूहातील व्यक्ती या सामाजिक संबंधांद्वारे एकमेकांशी जोडलेल्या असतात. व्यक्ती -व्यक्ती, व्यक्ती-समूह आणि समूह-समूहामध्ये नेहमी संपर्क किंवा अंतरक्रिया सातत्याने होत असतात. त्यातून सामाजिक संबंधातून तयार होतात. त्यामुळेच तर सामाजिक संबंधाचे जाळे म्हणजे समाज अशी समाRead More
मंडळे | mandal mahnje kay | What is Associations | association in sociology
मागील पोस्टमध्ये आपण प्राथमिक आणि दुय्यम समूहाची वैशिष्ठ्ये पाहिले. व्यक्ती त्यांच्या गरजा या समूहामध्ये पूर्ण करतो . तो त्यांच्या गरजा एकटा पूर्ण करू शकत नाही. काही गरजा त्यांच्या प्राथमिक समूहामध्ये भागविल्या जातात, तर काही गरजा या दुय्यम समूहात भागविल्या जातात. या पोस्टमध्ये समूहा सारखाच असलेला मानवी समूह म्हणजेच मंडळ ही संकल्पना पाहणार आहोत. थोडक्यात मंडळ म्हणजे काय?, त्यांच्याRead More
प्राथमिक व दुय्यम समूहाची वैशिष्ठ्ये | Primary & Secondary groups characteristics
मागील पोस्टमध्ये आपण समूहाचे प्रकार पाहिले. या पोस्टमध्ये आपण प्राथमिक व दुय्यम समूहाची वैशिष्ठ्ये पाहणार आहोत. ही वैशिष्ठ्ये आपण तुलनात्मक पद्धतीने पहाणर आहोत. प्राथमिक व दुय्यम समूहाची वैशिष्ठ्ये | Primary & Secondary groups characteristics मुद्दे प्राथमिक समूहाची वैशिष्टे | Characteristics of primary groups दुय्यम समूहाची वैशिष्टे | Characteristics of Secondary groups व्याख्Read More
सामजिक समूह व्याख्या व वैशिष्ठ्ये | Definition and Characteristics of Social Group.
माणूस हा सामाजिक प्राणी आहे. तो समाजात जन्मापासून मृत्यू पर्यत राहतो. समाजाशिवाय कोणताही माणूस एकाकी राहू शकत नाही. मानवाला त्यांचे संपूर्ण जीवन हे विविध समूहात राहूनच जगावे लागते. समूहाने राहणे हे आपल्या मानावोत्तर प्राण्यांमध्ये सुद्धा आढळते. यावरून आपल्याला समूहाचे महत्व लक्षात येईल. समूहात राहिल्यामुळे मानवाच्या मुलभूत गरजा या भागविल्या जातात. म्हणून या पोस्ट द्वारा आपण समूह किRead More
समाजाचे प्रकार | Six Types of Society
मागील पोस्टमध्ये आपण समाज म्हणजे काय व त्यांची वैशिष्ट्ये पाहिले. या पोस्टद्वारे आपण समाजाचे विविध प्रकार पाहणार आहोत. लाखो वर्षापूर्वीपासून मनुष्य हा पृथ्वीवर अस्तित्वात आहे. मानवी उत्क्रांतीच्या विविध टप्प्यावर तो विकसित होत आलेला आहे. मानवी समाजाचे जगण्याचे मुख्य साधन व त्या संबंधित असलेले त्यांचे आर्थिक जीवन यांच्या आधारावर समाजाचे खालील सहा प्रकार पडतात. समाजाचे प्रकार | Six TRead More